%0 Journal Article %T طبایع چهارگانه و تأثیرشان در رؤیا از نگاه متکلمان %J تاریخ علم %I دانشگاه تهران %Z 1735-0573 %A مینایی, فاطمه %D 2017 %\ 01/20/2017 %V 14 %N 2 %P 239-255 %! طبایع چهارگانه و تأثیرشان در رؤیا از نگاه متکلمان %K رؤیا %K طبع %K طبیعت %K طبایع چهارگانه %K کلام %K مزاج %R 10.22059/jihs.2019.255586.371444 %X طبایع چهارگانه عبارت است از گرمی و سردی و تری و خشکی که به گمان معتقدان به آنْ همۀ اجسام عالم از جمله بدن انسان از آنها تشکیل شده است‌ و دگرگونی در ترکیب آنها بر وضع بدن و کارکردهایش اثر می‌گذارد. رؤیا دیدن یکی از این کارکردهاست که ماهیت آن با تغییر طبع بدن تفاوت می‌یابد. متکلمان مسلمان مواجهه‌های مختلفی با مفهوم طبایع چهارگانه داشته‌اند. شدیدترین مخالفت با مفهوم طبع و تأثیر طبایع چهارگانه در رؤیا را در کلام اشعری می‌یابیم. در مقابل، طیف گوناگونی از متکلمان (از جمله بعضی معتزله، شیخ مفید از شیعه، ماتریدی و ابن‌حزم) طبایع چهارگانه را پذیرفته‌ و بعضی به تأثیر طبایع در خواب‌ها تصریح کرده‌اند. در این مقاله، پس از طرح تصویری کلی از گفتار مخالفان و موافقان طبایع در میان متکلمان، دلایل اصلی مخالفت و موافقت اهل کلام با طبایع چهارگانه بررسی می‌شود و سپس در پیوند با این رویکردها گزارش و تحلیلی از بحثهای متکلمان در بارۀ تأثیر طبایع در رؤیا می‌آید. %U https://jihs.ut.ac.ir/article_69806_95e3b3b04655499616484468bbebd97e.pdf