TY - JOUR ID - 35966 TI - حساب نزد اهل نجوم: رساله‌ای در حساب شصت‌گانی JO - تاریخ علم JA - JIHS LA - fa SN - 1735-0573 AU - ربیعی, مریم AD - دانشگاه الزهرا، دکترای ریاضی Y1 - 2012 PY - 2012 VL - 10 IS - 1 SP - 17 EP - 40 KW - حساب برج‌ها KW - حساب در نجوم KW - علی قوشچی KW - میزان KW - واقف الخلخالی DO - N2 - نوشته‌ای که در اینجا ویرایش و به زبان امروزی شرح شده، رساله‌ای با عنوان «‎حساب اهل تنجیم» از یک مجموعۀ دست‌نویس قدیمی است که در کتابخانۀ ملّی کشور بوسنی و هرزگوین نگهداری می‌شود. در آخر این رساله عباراتی نوشته شده که با استناد به آنها می‌توان دریافت که اصل کتابی که این رساله بخشی از آن بوده است از آثار ملا علی قوشچی است و زبان اصل اثر‎ نیز فارسی است. این رساله در واقع خلاصه‌ای از مقالۀ دوم آن کتاب است که شخصی به نام نصراللّه النصیر بنصیر‎ (؟) ملقّب به ‎واقف الخلخالی‎ برگزیده و حاجی عثمان بن حاجی عمر آن را استنساخ کرده است. در این رساله که شامل شش باب به پیروی از رساله‌های مشهور حساب است به موضوعاتی نظیر روش نوشتن اعداد، تعیین مرتبۀ ارقام آنها، روش‌های جمع و تفریق، ضرب، تقسیم و جذر گرفتن در دستگاه شصتگانی پرداخته شده است و به کاربرد آنها در دانش نجوم نیز اشاره شده است. UR - https://jihs.ut.ac.ir/article_35966.html L1 - https://jihs.ut.ac.ir/article_35966_0f62b2e4f123d3c6e1c2198667da3864.pdf ER -