TY - JOUR ID - 54692 TI - متکلم و ریاضی‌دان: فخر رازی و آثار هندسی ابن هیثم JO - تاریخ علم JA - JIHS LA - fa SN - 1735-0573 AU - معصومی همدانی, حسین AD - عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی Y1 - 2013 PY - 2013 VL - 11 IS - 1 SP - 139 EP - 157 KW - ابن هیثم KW - جامع العلوم KW - حل شکوک کتاب اقلیدس فی الاصول و شرح معانیه KW - شرح مصادرات اقلیدس KW - فخر رازی KW - هندسه DO - N2 - فخر رازی، متکلم و فیلسوف قرن ششم هجری (543-606 ‌ق) آثار بسیاری در حوزه‌های گوناگون معارف عصر خود نوشته است. گذشته از برخی از نظریات بدیع که در آثار منطقی و کلامی و فلسفی او دیده می‌َشود، بسیاری دیگر از نوشته‌های او بر پایۀ منابع دیگری فراهم آمده است که برخی از آنها امروز در دست است و بسیاری از آنها از میان رفته است. تحقیق در این آثار می‌تواند روشن کند که فخر رازی چگونه منابع خود را برمی‌گزیده و چگونه در آنها تصرّف می‌کرده است. در این مقاله برخی از مباحث ریاضی که فخر رازی در آثار خود از ابن هیثم، ریاضیدان و فیزیکدان بزرگ قرن چهارم و پنجم هجری، نقل کرده است بررسی می‌شود و نوع و حدود تغییراتی که فخر رازی در این مطالب داده مورد بحث قرار می‌گیرد. این پژوهش می‌تواند پرتو تازه‌ای بر ارتباط فکری میان اصناف مختلف محققان این دوران مهم از تاریخ فکری تمدن اسلامی – فیلسوفان، متکلمان، و عالمان – بیفکند و نیز میزان رواج برخی از آثار ابن هیثم را در حوزۀ فرهنگی ایران، تقریبا یک قرن و نیم پس از مرگ او، نشان دهد. UR - https://jihs.ut.ac.ir/article_54692.html L1 - https://jihs.ut.ac.ir/article_54692_0a9eb5b649ae2487f7ab194e5255b02e.pdf ER -