The Role of Būzjānī’s Treatise Practical Geometry in the Formation of Geometric Ornaments in the Artworks of the Seljuk Period

Document Type : Research/Original/Reqular Article

Authors

1 MA. in Islamic Art, Tehran University of Art

2 Associated Prof. Tehran University of Art

3 Assistant Prof., Tehran University of Art

Abstract

The present study aimed at investigating the effects of abū al-Wafā Bāzjānī’s Practical Geometry on the formation of new compass (Pargārī) geometry paintings in Seljuk art and architecture. First, the study focused on the status of this treatise in the tradition of practical geometry literature. Then, it examined the structure of geometric embellishments up to the release of this treatise, focusing on the formation and evolution of this novel style under the influence of compass geometry, in works that were created at the time of or after this treatise. Finally, by examining the geometric methods and motifs provided in the treatise, this study determined the status of Būzjānī’s work with respect to the formation of new compass paintings in the artistic and architectural embellishments of the Seljuk era

Keywords


آقایانی چاوشی، جعفر. (1389ش). کتاب النجاره. تهران: میراث مکتوب.
الاسعد، محمد و سعید سعیدپور. (1376ش). «کاربردهای هندسه در معماری مساجد». هنر و معماری، شمارۀ 33، ص44-53.
انوار، عبداللّه. (1383ش). «سیر هندسۀ اقلیدسی از اقلیدس تا شیخ الرئیس بوعلی سینا». تاریخ علم، شمارۀ دوم، ص119-135.
ابن ندیم، محمد بن اسحق. (1381ش). الفهرست. ترجمۀرضا تجدد. تهران: اساطیر.
اتینگهاوزن، ریچارد و اولگ گرابار. (1391ش). هنر و معماری اسلامی. ترجمۀ یعقوب آژند، تهران:سمت.
استروناخ، دیوید و کایلر یانگ. (1348ش). «سه آرامگاه برجی از دورۀ سلجوقی». ترجمۀ مجید وهرام. مجلۀ بررسی‌های تاریخی، شمارۀ 23و 24، ص335-398.
برگرن، جان لنارت. (1392ش). «پژوهش‌های انجام شده در تاریخ ریاضیات دورۀ اسلامی تا سال 1985». مترجمان: فاطمه سوادی و محمد باقری. میراث علمی اسلام و ایران شمارۀ دوم، ص5-36.
پوپ، آرتور. (1393ش). معماری ایران. ترجمۀ غلامحسین صدری افشار. تهران: دات.
جذبی، علیرضا. (1392ش). هندسۀ ایرانی. تهران: سروش.
رایس، دیوید تالبوت. (1386ش). هنر اسلامی. ترجمۀ ماه ملک بهار. تهران: علمی و فرهنگی.
طاهری، جعفر. (1390ش). «نقد بر تحقیق و تصحیح «ترجمه کتاب النجاره» بوزجانی». کتاب ماه علوم و فنون، شمارۀ 53، ص3-9.
طاهری، جعفر و هادی ندیمی. (1391ش). «بازخوانی میراث ابوالوفاء بوزجانی در صناعات معماری». تاریخ علم، شمارۀ 13، ص65-91.
قربانی، ابوالقاسم و محمد علی شیخان. (1371ش). بوزجانی نامه. تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
قربانی، ابوالقاسم. (1375ش). زندگی‌نامۀ ریاضی‌دانان دورۀ اسلامی از سدۀ سوم تا یازدهم. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
قفطی، علی بن یوسف. (1903م). تاریخ الحکما. به کوشش یولیوس لیپرت. لایپزیگ.
کاتلّی، مارگریتا و لوئی هامبی. (1394ش). هنر سلجوقی و خوارزمی. ترجمۀ یعقوب آژند. تهران: مولی.
کرامتی، یونس. (1383ش). «پاپوس». دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج13. تهران: مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ص489-494.
ـــــــــــــ . (1387ش). «تسبیع دایره». دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج15. تهران: مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ص291-294.
ـــــــــــــ . (1390ش). «زندگی‌نامه و کارنامۀ علمی ابوالوفای بوزجانی». کتاب ماه علوم و فنون، شمارۀ 56، ص92-115.
کرسول، کی.اس.سی. (1393ش). گذری بر معماری متقدم مسلمانان. ترجمۀ مهدی گلچین عارفی. تهران: فرهنگستان هنر.
گرابار، اولگ. (1379ش). شکل‌گیری هنر اسلامی. ترجمۀ مهرداد وحدتی دانشمند. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ـــــــــــــ . (1396ش). شکل گیری هنر اسلامی. ترجمۀ مهدی گلچین عارفی. تهران: نشر سینا.
ماهرالنقش، محمود. (1381ش). میراث آجرکاری ایران. تهران: سروش.
مک کلیلن، جیمز ادوارد و درن، هرولد. (1388ش). تاریخ علم و فن آوری. ترجمۀ عبدالحسین آذرنگ و نگار نادری. تهران: نشر سخن.
میر ابوالقاسمی، سید محمد تقی و محمد باقری. (1382ش). «رسالۀ عبدالرحمن صوفی در بارۀ هندسۀ پرگاری». تاریخ علم، شمارۀ اول، ص89-142.
نجیب اوغلو، گل‌رو. (1389ش). هندسه و تزیین در معماری اسلامی. ترجمۀ مهرداد قیومی بیدهندی. تهران: روزنه.
هیل، درک و اولگ گرابار. (1386ش). معماری و تزیینات اسلامی. ترجمۀ مهرداد وحدتی دانشمند. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
هیلن براند، روبرت. (1386ش). هنر و معماری اسلامی. ترجمۀ اردشیر اشراقی. تهران: روزنه.
ـــــــــــــ . (1393ش). معماری اسلامی. ترجمۀ باقر آیت‌اللّه زاده شیرازی. تهران: روزنه.
Bloom, Jonathan M. (1993). “On the Transmission of Designs in Early Islamic Architecture”. Muqarnas, vol. 10, pp. 21-28.
Baer, Eva. (1998). Islamic ornament. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Chorbachi, W. K. (1989). “In the Tower of Babel: Beyond Symmetry in Islamic Design”. Computers Math. Applic, 17 (4-6), pp. 751-789.
Grabar, Oleg. (1992),.the Mediation of Ornament. Washington D. C.: The National Gallery of Art.
Özdural, Alpay. (1998). “A Mathematical Sonata for Architecture: Omar Khayyam and the Friday Mosque of Isfahan”. Technology and Culture. vol. 39, No. 4 (Oct), pp.699-715.
ـــــــــــــ . (1995). ”Mathematicians, and ‘Conversazioni’ with Artisans”. Journal of the Society of Architectural Historians, vol. 54, No. 1, pp. 54-71.
Sarhangi, R., Jablan, S. and Sazdanovic, R. (2005). “Modularity in Medieval Persian Mosaics, Textual, Empirical, Analytical, and Theoretical Considerations”. Visual Mathematics Journal, vol. 7, No. 1, pp 281-292