The effects of Astrology on Galenian Medicine in Medieval Iranian History

Document Type : Research/Original/Reqular Article

Author

PhD Candidate of History,, Shahid Beheshti University.

Abstract

The encounter of the medieval society with diseases could be evaluated in three parts: etiology, treatment and prevention. This could be further evaluated in 3 approaches: religious approach, Galenian approach and folk approach.the fundamental of galenian medicine is based on galenian Quadruple mixture. Etiology and treatment in galenian medicine is based on physical examination. The subject of astrology is to define the effects of celestial bodies on sublunary, even though the astrology is usually thought to be about politics and fatalism but according to historical and medical evidence of this era there might be some other usages. The main question of this article is the usage of astrology in galenian medicine. Historical method is used to describe and analyse data in this article. Astrology has some effects in etiology and treatment in galenian medicine and there is some objective historical evidence supporting this theory.

Keywords


ابن بطلان، مختار بن حسن. (1350ش). ترجمه تقویم الصحه. تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
ابن جلجل، ابی داود سلیمان بن حسان الاندلسی. (1405ق). طبقات الاطباء و الحکماء. تصحیح فؤاد سید. بیروت: مؤسسة الرسالة.
ابن جزله، یحیی بن عیسی. (1390ش). تقویم الابدان فی تدبیر الانسان. مقدمۀ یوسف بیگ‌باباپور، قم: ذخایر اسلامی.
ابن حزم اندلسی. (1369ش). مراتب العلوم. تحقیق احسان عباس. ترجمۀ محمد علی خاکساری. مشهد: بنیاد پژوهش های آستان قدس.
ابن سینا، (1331ش). کنوزالمعزمین. تصحیح جلال‌الدین همایی. بی جا.
ـــــــــــــــ. (1389ش). قانون. ترجمۀ عبدالرحمن شرفکندی. ج1، چ8، تهران: سروش.
ابن ندیم، محمد بن اسحاق. (1381ش). الفهرست. ترجمۀ محمد رضا تجدد. تهران: اساطیر.
ابن هندو، ابوالفرج علی بن حسین. (1368ش). مفتاح الطب و منهاج الطلاب. تصحیح مهدی محقق و محمد تقی دانش پژوه. تهران: مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه تهران و دانشگاه مک گیل.
ابوحامد کرمانی، افضل‌الدین. (2536). عقد العلی للموقف الاعلی. تصحیح علی محمد عامری نائینی. چ2، تهران: روزبهان.
ابومعشر، جعفربن محمد. (1388ش). الاحکام علی قرانات الکواکب. به کوشش یوسف بیگ‌باباپور، فضل‌اللّه رضوی پور و اباذر فتح‌اللّه زاده. قم: انجمن ذخایر اسلام.
الگود، سیریل. (1356ش). تاریخ پزشکی ایران و سرزمین های خلافت شرقی، ترجمۀ باهر فرقانی. تهران: امیرکبیر.
ـــــــــــــــ. (1352ش). تاریخ پزشکی ایران از دورۀ باستان تا سال 1934. ترجمۀ محسن جاویدان. تهران: اقبال.
اولمان، مانفرد. (1383ش). طب اسلامی. ترجمۀ فریدون بدره‌ای. تهران: توس.
آیتی، عبدالمحمد. (1346ش). تحریر تاریخ وصاف. تهران: بنیاد فرهنگی ایران.
بکار، عثمان. (1381ش). طبقه‌بندی علوم از نظر حکمای مسلمان. ترجمۀ جواد قاسمی. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
بلعمی. (1373ش). تاریخنامه طبری. تصحیح محمد روشن. تهران: البرز.
بناکتی، داوود. (1348ش). تاریخ بناکتی (روضة اولی الالباب فی معرفة التواریخ و الانساب). به کوشش جعفر شعار. تهران: انجمن آثار ملی.
بیرونی، ابوریحان. (1366ش). آثارالباقیه عن قرون الخالیه. ترجمۀ اکبر دانا سرشت. تهران: امیرکبیر.
ـــــــــــــــ. (1362ش). التفهیم لاوائل صناعة التنجیم. تصحیح جلال‌الدین همایی. تهران: بابک.
پورمن پیتر ای، امیلی ساواژ اسمیت. (1392ش). پزشکی اسلامی در دورۀ میانه. ترجمۀ قربان بهزادیان نژاد. تهران: پژوهشکدۀ تاریخ اسلام.
تنگلوشا، به ضمیمه مدخل منظوم از عبدالجبار خجندی. (1384ش). تصحیح رحیم رضازاده ملک. تهران: میراث مکتوب.
جرجانی، اسماعیل. (1380ش). ذخیره خوارزمشاهی. تصحیح محمدرضا محرری. تهران: فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران.
خاقانی، افضل‌الدین بدیل بن علی. (1338ش). دیوان خاقانی. تصحیح ضیاءالدین سجادی. تهران: زوار.
خوارزمی بخاری، علیشاه بن محمد. احکام الاعوام. نسخۀ خطی شمارۀ 6551 کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
ـــــــــــــــ. اشجار و اثمار. نسخۀ خطی شمارۀ 491187 کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
خوارزمی، محمد بن احمد. (1362ش). مفاتیح العلوم. ترجمۀ حسن خدیو جم. تهران: علمی و فرهنگی.
خواندمیر، غیاث الدین. (1353ش). تاریخ حبیب السیر. زیر نظر محمد دبیر سیاقی. ج3، تهران: خیام.
رسایل اخوان الصفا و خلان الوفا. (1405ق). قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
روزبهانی، محمدعلی، مصطفی شمس الملوک، علی رضا شفاه. (پاییز 1394ش). «پدیدارشناسی انسان و کیهان پیش و پس از انقلاب کپرنیکی.» حکمت اسراء، ش25، ص149-183.
طبری، علی بن سهل. (2002م). فردوس الحکمه فی الطب. تصحیح عبدالکریم سامی الجندی. بیروت: دارالکتب العلمیه.
طبری، محمد بن ایوب. احکام الموالید. نسخۀ خطی شمارۀ 6449 کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
طوسی، نصیرالدین. (1378ش). شرح ثمره بطلمیوس. تصحیح جلیل اخوان زنجانی. تهران: میراث مکتوب.
طوسی، محمد بن محمود بن احمد. (1345ش). عجایب المخلوقات. به اهتمام منوچهر ستوده. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
عقیلی خراسانی شیرازی. (1385ش). خلاصۀ الحمه، ج1، قم: اسماعیلیان.
عنصرالمعالی، کیکاوس بن اسکندر. (1320ش). قابوسنامه. تصحیح سعید نفیسی. تهران: سپهر.
فارابی، محمد بن محمد. (1389ش). احصاءالعلوم. ترجمه حسین خدیو جم. چ4، تهران: علمی و فرهنگی.
ـــــــــــــــ. رسالتان فلسفیتان. (1407ق). تصحیح جعفر آل یاسین. بیروت: دارالمناهل.
فلور، ویلم ام. (1387ش). سلامت مردم در ایران قاجار. ترجمه ایرج نبی پور. بوشهر: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بوشهر.
قطب‌الدین شیرازی، محمود بن مسعود. (1369ش). درة التاج لغرة الدباج. تصحیح محمد مشکوة. ج1-4.چ3. تهران: حکمت.
قفطی، علی بن یوسف. ترجمه تاریخ الحکماء. نسخۀ خطی شمارۀ 535 کتابخانۀ مجلس.
قمی، ابونصر حسن بن علی. (1374ش). ترجمۀ المدخل الی علم احکام النجوم. تصحیح جلیل اخوان زنجانی. تهران: علمی و فرهنگی.
کریمخان زند، مصطفی. (1391ش). «مواجهۀ طبابت بومی با بیماری‌های وبا و طاعون در ایران دوره قاجار.» تاریخ علم، 10 (2)، ص93-126.
لاپیدوس، ایراماروین. (1376ش). تاریخ جوامع اسلامی از آغاز تا قرن هجدهم. ترجمۀ محمود رمضان زاده. مشهد: استان قدس.
مجوسی اهوازی، علی بن عباس. (1388ش)، کامل الصناعة الطبیة، ج1. ترجمۀ محمد خالد غفاری. تهران: مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه تهران و دانشگاه مک گیل.
محقق، مهدی. (1384ش). علوم محضه از آغاز صفویه تا تأسیس دارالفنون، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و مرکز بین المللی گفتگوی تمدن‌ها.
مسعودی. (1365ش). التنبیه و الاشراف. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. چ2، تهران: علمی و فرهنگی.
مسیح بن حکم دمشقی. (1388ش). رسالۀ هارونیه، ج1. تهران: مؤسسۀ مطالعات تاریخ پزشکی.
میرخواند، محمدبن خاوند شاه. (1380ش). تاریخ روضة الصفا فی سیرة الانبیاء و الملوک و الخلفا. تصحیح جمشید کیانفر. ج4 و 6، تهران: اساطیر.
نبی‌پور، ایرج. (1391ش). طب سینایی در گذار به مدرنیته در ایران قاجار. بوشهر: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی بوشهر.
نجم آبادی، محمود. (فروردین 1347ش). «کتاب الجُدَری و الحصبه.» معارف اسلامی (سازمان اوقاف)، ش5،ص 57-60.
نصر، حسین. (1384ش). علم و تمدن در اسلام. ترجمۀ احمد آرام. چ2، تهران: علمی و فرهنگی.
نظامی عروضی سمرقندی، احمد بن عمر. (1333ش). چهار مقاله. تصحیح محمد قزوینی. چ3، تهران: زوار.
نلینو، کرلو الفونسو. (1349ش). تاریخ نجوم اسلامی. ترجمۀ احمد آرام. تهران: امیرکبیر.
نیشابوری، ظهیرالدین. (1332ش). سلجوقنامه. تصحیح اسماعیل خان حمیدالملک. بی جا.
ورجاوند، پرویز. (1366ش). کاوش رصدخانه مراغه، نگاهی به پیشینه دانش ستاره شناسی در ایران. تهران: امیرکبیر.
همدانی، رشیدالدین فضل‌اللّه. (1362ش). جامع التواریخ. تصحیح بهمن کریمی، ج2. تهران: اقبال.
Bhuvnesh Kumar Sharma. (2007). “contribution of astrology in medicine.” Bulletin of the Indian Institude of History of Medicine, 37(1), pp.45-62.
Abumashar. (2019). The graet introduction to Astrology. edited and tranclated by Keiji Yamamoto and Charles Burnett. Brill Academic.
Ragep, F. Jamil, and Sally P. Ragep. (2004). “The astronomical and cosmological works of Ibn Sina: some preliminary remarks.” Sciences, techniques et instruments dans le monde iranien (Xe-XIXe siècle), pp 3-15 .
Saliba, George. (2002). “Islamic Astronomy in Context: Attacks on Astrology and the Rise of the Hayʾa Tradition.” Bulletin of the Royal Institute for Inter-Faith Studies, 4(1), pp25-46.