نفی تمایز میان حملی وشرطی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

چکیده

تبدیل حملی به شرطی و شرطی به حملی دو مسأله‌ای است که در منطق قدیم مورد بحث و بررسی فراوان بوده‌اند و در منطق جدید نیز، تبدیل حملی به شرطی به صورت امری بدیهی قبول عام یافته است. اکنون سؤال‌های زیر خود را می‌نمایانند:
(1) آیا ارجاع یکی از حملی و شرطی به دیگری ممکن است؟
(2) آیا از میان آن دو، یکی اصل است و دیگری فرع؟
(3) آیا اصولا تمایز حملی و شرطی مهم است؟
پاسخ فرگه به پرسش نخست مثبت و به دو پرسش بعدی منفی است و او نشان می‌دهد که تمایز حملی و شرطی و نیز تمایز موضوع و محمول اصولاً مهم نیستند، زیرا در قواعد استنتاج نقش مهمی ایفا نمی‌کنند. بر خلاف موضوع و محمول، یا مقدم و تالی، آنچه اهمیت دارد ادات‌های منطقی و سورها است که بار اصلی قواعد منطقی را بر دوش می‌کشند. بر پایة این‌ها تلاش می‌کنم نشان دهم که تبدیل حملی به شرطی یا بالعکس تمایز مهمی میان منطق قدیم و جدید ایجاد نمی‌کند و این دو منطق در واقع دو روی یک سکه‌اند..

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Rejecting the Distinction between Categorical and Conditional

نویسنده [English]

  • Asadollah Fallahi
Iranian Institute of Philosophy
چکیده [English]

The transformation of categorical to conditional (and vice versa) has been a topic of extensive discussion in traditional logic and is generally accepted as an obvious fact in modern logic. Now the following questions arise:
(1) Is it possible to transform one of the categorical and conditional propositions to the other? 
(2) Among the two, is one the main and the other the subsidiary?
(3) Is the distinction between categorical and conditional fundamentally important? 
Frege's answer to the first question is affirmative, while his responses to the other two questions are negative. He demonstrates that the distinction between categorical and conditional, as well as the distinction between subject and predicate, is generally unimportant since they do not play a significant role in inference rules. Unlike subjects and predicates, or premises and conclusions, what matters are the logical connectives and quantifiers that bear the primary burden of logical rules. Based on this, I will attempt to show that the conversion between categorical and conditional does not create a significant distinction between traditional and modern logic, and that these two systems of logic are essentially two sides of the same coin.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conditional
  • Predicate
  • Proposition
  • Subject
  • Transitive

مراجع

ابن‌سینا. (1360). النجاة من الغرق فی بحر الظلمات. تهران: انتشارات مرتضوی.
ابن‌سینا. (1964م.). الشفاء. «المنطق. کتاب القیاس». دار الکاتب العربی للطباعة و النشر. القاهرة.
ابن‌سینا. (1970م.). الشفاء. «المنطق. کتاب العبارة». دار الکاتب العربی للطباعة و النشر. القاهرة.
خندان. سید علی‌اصغر. منطق کاربردی. تهران ـ قم. انتشارات سمت و مؤسسه فرهنگی طه. 1379.
زکیانی، غلامرضا. هنر استدلال. تهران. رویش نو. 1386.
سهروردی، شهاب الدین. (1372). حکمه الاشراق. در شرح حکمه الاشراق از شمس الدین شهرزوری با تصحیح. تحقیق و مقدمه حسین ضیائی تربتی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
شیروانی، علی، آشنایی با علم منطق. قم. انتشارات دارالعلم. 1378.
عطار، فراز. (1389). «اصلاحات برنتانو بر منطق قیاسی». منطقپژوهی 2: 79-102.
فخر رازی، محمد بن عمر. (1373). شرح عیون الحکمة. أحمد حجازی أحمد السقّا. تهران: موسسه الصادق للطباعه و النشر (چاپ شده از نسخه چاپ قاهره).
فخر رازی، محمد بن عمر. (1381). منطق الملخّص. احد فرامرز قراملکی و آدینه اصغری نژاد. تهران: دانشگاه امام صادق.
فرگه، گوتلوب. (1395). مبانی علم حساب. ترجمة طالب جابری. تهران: انتشارات ققنوس.
فرگه، گوتلوب. (1396). مفهوم‌نگاشت. ترجمة طالب جابری. تهران: انتشارات مؤسسة پژوهشی حکمت و فلسفة ایران.
فرگه، گوتلوب. «تابع و مفهوم». در فلسفه فرگه ترجمه و تالیف از یار علی کرد فیروزجائی. قم. انتشارات موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی. 1382 (1891). ص 119 – 152.
فلاحی، اسدالله. (1386). صورت‌بندی جدیدی از قضایای حقیقیه و خارجیه. آینه معرفت، 11/1: 31-60.
فلاحی، اسدالله. (1389). «منطق‌های مبتنی بر عکس نقیض و نقض محمول». منطق‌پژوهی 1: 113-142.
فلاحی، اسدالله. (1391الف). «سورهای محمول در گزاره‌های منحرفه (احکام قضایا و قواعد قیاس)». معارف عقلی 25: 107-138.
فلاحی، اسدالله. (1391ب). «نقدی بر مقالۀ «روشی جدید در استنتاج صوری با کمترین قاعده»». معارف عقلی 25: 139-168.
فلاحی، اسدالله. (1395). منطق تطبیقی، تهران: انتشارات سازمان سمت.
فلاحی، اسدالله. (1403الف). «تبدیل گزاره‌های حملی به شرطی نزد ابن‌سینا». جاویدان خرد 21/2: ؟؟.
فلاحی، اسدالله. (1403ب). «تبدیل حملی به شرطی نزد منطق‌دانان سینوی». حکمت معاصر 15/2: 107-145.
کرد فیروزجائی، یار علی. (1382). فلسفه فرگه. قم. انتشارات موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی.
مصاحب. غلامحسین. مدخل منطق صورت. تهران. انتشارات دانشگاه تهران. 1334.
موحد، ضیاء. (1364). «شکل منطقی و ژرف‌ساخت». مجلة زبانشناسی 2/2: 3-18. تجدید چاپ در موحد 1382: 49-68.
موحد، ضیاء. (1382). از ارسطو تا گودل. تهران، هرمس.
نبوی، لطف‌الله. مبانی منطق و روش‌شناسی، تهران. انتشارات دانشگاه تربیت مدرس. 1383.
Brandl, Johannes L. (2022). “Brentano’s Theory of Judgement”. Stanford Encyclopedia of Philosophy. https://plato.stanford.edu/entries/brentano-judgement/.
Brentano, Franz (1973). Psychology from an Empirical Standpoint. Edited by Oskar Kraus, English edition edited by Linda L. Mc Alister, Translated by Antos C. Rancurello, D. B. Terrell and Linda L.Mc Alister, Taylor & Francis e-Library.
Frege, Gottlob. (1979). Posthumous Writings. Edited by Hans Hermes, Friedrich Kambartel, Friedrich Kaulbach. Chicago: University of Chicago Press.
Frege, Gottlob. (1997). The Frege reader. Edited by Michael Beaney. Oxford, Blackwell Publishers.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار