جایگاه ابوحاتم اَسفِزاری و ابن‌خَمّار در سنت آثار عُلوی دوره اسلامی

نویسنده

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

رساله آثار علوی ابوحاتم اسفزاری (د. ح. 506-513 ق دربردارند? برخی از دیدگاه‌های ارسطو (384-322 ق.م) است که در روایت عربی آثار علوی وی دیده نمی‌شود؛ زیرا ابن‌بطریق، پدیدآورنده روایت عربی این اثر، برخی جاهای کتاب را ترجمه نکرده و در ترجمه برخی جاهای دیگر نیز خطاهایی شگرف مرتکب شده است. اسفزاری همچنین به نکاتی اشاره می‌کند که در هیچ یک از دو روایت یونانی و عربی نیامده است. از این رو به نظر می‌رسد وی افزون بر بهره‌گیری از این ترجمه مخدوش، به منابع دیگری که به نحوی با روایت اصلی کتاب ارسطو مرتبط بوده‌اند، دسترسی داشته است. احتمالاً یکی از این منابع، رساله الآثار المخیّلة فی الجوّ الحادثة عن البخار المائی ابن‌خمّار (زاده 331ق) بوده است. آثاری که بعدها دانشمندان ایرانی در این باره نوشتند، به نحوی چشمگیر از آثار علوی اسفزاری تأثیر پذیرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Abu Hatam ?Asfizari and Ibn Khammar’s Place in the Meteorological Tradition of Islamic Period

نویسنده [English]

  • Yunos Yunos
چکیده [English]

There are references to Aristotle’s view points about meteorology in ?Asfizari’s treatise entitled Athar-i ulwi that have not been existed in the Arabic translation of Aristotle’s Meteorologica. Ibn Bitr?k, the Arabic translator, did not translate some parts of the book and there are mistakes in his translation. Asfizari has also mentioned some points which cannot be found in the original work of Aristotle; so one could say that Asfizari in addition to this Arabic translation, had access to some other sources connected to Aristotle’s originalwork. It seems that other composers of metrological works were not familiar with these sources which Al-Athar al-Mukhayyala fi al-Djaww al-Haditha an al-Bukhar al-Ma?? of Ibn Khammar is probably one of them. Later meteorological works are considerably affected by Asfizari’s Athar-i Ulwi

کلیدواژه‌ها [English]

  • Asfizari
  • Ibn Khammar
  • Islamic science
  • meteorology