مواجهۀ طبابت بومی با بیماری‌های وبا و طاعون در ایران دورۀ قاجار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد جامعه‌شناسی

چکیده

وبا و طاعون از جمله همه‌گیر‌های مهلک و ویرانگری بود که بارها در سده‌های سیزدهم و چهاردهم قمری در نقاط مختلف ایران ظهور کرد و تلفات و خسارات فراوانی از خود به‌جای گذاشت. تقریباً از سدۀ چهاردهم بدین سو بود که با رواج اصول و قواعد بهداشتی جدید، گسترش بهداشت عمومی و اقداماتی برای جلوگیری از ورود و سرایت این امراض، رفته رفته ظهور آنها در ایران متوقف شد. موضوع اصلی در این نوشته، بررسی واکنش طبابت بومی ما در بدو ورود این امراض به ایران سدۀ سیزدهم قمری است. مسأله این است که طبابت بومی ما به مثابۀ دانشی که به وقت هجوم این امراض، انتظار پاسخگویی از آن می‌رفت، ماهیت این امراض را چگونه تشخیص می‌داده، چه مشخصه‌هایی برای آنها در نظر می‌گرفته و نهایتاً چه معالجاتی را توصیه می‌کرده است. در نهایت، به پاره‌ای اختلاف نظرات دربارۀ چیستی و تشخیص و علاج این امراض در میان سایر اطبا اشاره خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Iranian Medicine’s Encounter with the Cholera and Plague Epidemics in Qajar Iran in the 19th Century

نویسنده [English]

  • Mostafa Karimkhanzand
M.A. Sociology
چکیده [English]

Cholera and plague were widespread deadly epidemics and diseases which broke out in the some regions of Iran for several times during the 19th and 20th centuries. Since the early 20th century, the spreading of these diseases ceased due to the introduction of modern sanitary rules and principles, development of public health and the use of some preventive measures. This article discusses the Iranian medicine’s reaction to the cholera and plague outbreaks in the 19th century. The main concern is how the discourse of the Iranian medicine dealt with the problem of cholera and plague when these diseases emerged. The subject is how this kind of knowledge diagnosed these diseases, what nature it assumed for them and what treatments prescribed. This study focuses on the first decades of the emerging of those epidemics before the encounter of Iranian medicine with modern western medicine.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cholera
  • History of medicine
  • Iranian medicine
  • Plague