ارزیابی ساخت و کاربرد سلاح آتشین در عصر صفوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارمند-آرشیو ملی

2 دانشگاه تربیت مدرس، دکترای مکانیک

چکیده

به‌هنگام تأسیس حکومت صفوی سلاح آتشین عاملی مهم و تعیین کننده در جنگ‌ها بود. صفویان پس از جنگ چالدران به این موضوع آگاهی کامل یافتند و در طول دورۀ حکومت خویش توجه خاصی به ساخت و کاربرد توپ و تفنگ داشتند. پژوهش حاضر در صدد پاسخ به این پرسش است که صفویان در زمینۀ ساخت و کاربرد سلاح آتشین به چه پیشرفت‌هایی رسیدند؟ در این مقاله تلاش خواهد شد تا با استناد به منابع دست اول تاریخی و با رویکرد مطالعۀ تحلیلی-توصیفی به این پرسش پاسخ داده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Survey of Manufacturing and Using Firearms in Safavid Era

نویسندگان [English]

  • akbar falahi 1
  • G.H. Rahimi 2
1
2 Tarbiat Modares University, PhD in Mechanics
چکیده [English]

The firearms were among determinant and significant factors at the time of foundation of safavid government. After the Chalderan war, the safavids became completely aware of this subject and during their reign had paid due attention to making and using cannon and guns. The present research aims to answer the following question: did the safavids made a considerable progress in the manufacturing and utilisation of firearms? This article tries to answer this question by relying upon first hand historical sources and by adopting an analytical and descriptive approach.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cannon
  • Gun
  • Safavids
  • Weapponary

مراجع

تاورنیه، ژان باتیست. (1363ش). سفرنامه. ترجمۀ ابوتراب نوری، با تجدید نظر کلی و تصحیح دکتر حمید شیرانی. انتشارات کتابخانۀ سنایی و کتابفروشی تأیید اصفهان.
ترکمان، اسکندر بیک. (1350ش). عالم آرای عباسی. تهران: امیرکبیر.
[توپ‌سازی صفوی]. نسخۀ خطی شمارۀ 2085 کتابخانۀ دانشگاه تهران.
پیترو دلاواله. (1348ش). سفرنامه. ترجمه و شرح حواشی از دکتر شعاع‌الدین شفا. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
حسینی استرآبادی، سید حسین بن مرتضی. (1364ش). تاریخ سلطانی از شیخ صفی تا شاه صفی. به کوشش احسان اشراقی. تهران: علمی.
حسینی جنابادی، میرزا بیگ حسن. (بی‌تا). روضة الصفویه. به کوشش غلامرضا مجد طباطبایی. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
خواندمیر، غیاث‌الدین. (1362ش). تاریخ حبیب السیر فی اخبار بشر. زیر نظر دبیرسیاقی. تهران: خیام.
روملو، حسن بیگ. (1357ش). احسن التواریخ. تصحیح عبدالحسین نوائی. تهران: بابک.
سانسون. (1346ش). سفرنامه. به اهتمام و ترجمۀ تقی تفضلی. تهران: ابن سینا.
سفرنامه‌های ونیزیان در ایران(شش سفرنامه). (1349ش). ترجمۀ منوچهر امیری. تهران: خوارزمی.
شاردن، ژان. (1336 و 1345ش). سیاحت‌نامه. ترجمۀ محمد عباسی. تهران: امیرکبیر.
سیوری، راجر. (1372ش) ایران عصر صفوی. تهران: نشر مرکز.
شرلی آنتوان و رابرت شرلی. (1362ش). سفرنامه. ترجمۀ آوانس به کوشش علی دهباشی. تهران: نگاه.
شاملو، ولی قلی بن داود قلی. (1371ش). قصص الخاقانی. تصحیح و پاورقی دکتر سید حسین سادات ناصری. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
قائم‌مقامی، جهانگیر. (1348ش). یکصد و پنجاه سند تاریخی، از جلایریان تا پهلوی. تهران: ارتش شاهنشاهی.
لکهارت، لارنس. (1343ش). انقراض سلسلۀ صفویه و ایام استیلای افاغنه در ایران. ترجمۀ مصطفی قلی عماد. تهران.
منجم یزدی، ملا جلال‌الدین محمد (1366ش). تاریخ عباسی یا روزنامۀ ملا جلال. به کوشش سیف‌اللّه وحیدنیا. تهران: وحید.
میرزا سمیعا. (1368ش). تذکرة الملوک. به کوشش محمد دبیرسیاقی، سازمان اداری حکومت صفوی یا تعلیقات مینورسکی بر تذکرة الملوک، ترجمۀ مسعود رجب نیا، با حواشی و فهارس و مقدمه و امعان نظر محمد دبیر سیاقی. تهران: امیرکبیر.
واله اصفهانی، محمدیوسف. (1372ش). خلدبرین (ایران در روزگار صفوی). به کوشش میرهاشم محدث. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
هینتس، والتر. (1361ش). تشکیل دولت ملی در ایران: حکومت آق قویونلو و ظهور دولت صفوی. ترجمۀ کیکاووس جهانداری. تهران: خوارزمی.
مروی، محمد کاظم. (1364ش). عالم آرای نادری. تصحیح محمد امین ریاحی. تهران: زوّار.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار