مسألۀ کیفیات ثانویه در فلسفۀ ابن سینا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه هنر

چکیده

کیفیات ثانویۀ اشیاء و تمایزشان با کیفیات به‌اصطلاح اولیه از مباحث مهم و برجستۀ در صدر تاریخ فلسفه و علم‌شناسی جدید بوده است . صورت‌بندی‌های اولیه و جدی و تأثیرگذار این کیفیات با نام گالیله و لاک پیوند خورده است.اما توجه به ویژگی خاص این نوع کیفیات اشیاء در تاریخ فکر و فلسفه بی‌سابقه نبوده است و ریشه‌های آن را در مباحث فیلسوفان یونانی و متفکران قرون وسطی نیز می‌توان دید.ابن سینا از جمله فیلسوفانی است که در ذیل بحث از کیفیات محسوسۀ اشیاء در طبیعیات و علم النفس به این موضوع وارد شده است.ابن سینا نیز بر دشواری اثبات وجود عینی این کیفیات در اشیاء صحه می‌گذارد و گزارشی از سابقۀ این بحث در میان متفکران یونانی به‌دست می‌دهد. سپس به تفصیل و جداگانه به کیفیات محسوسۀ مربوط به هر کدام از حواس پنج گانه می‌پردازد و در بارۀ نحوۀ وجود این کیفیات در خارج بحث می‌کند. داوری ابن سینا در بارۀ وجود عینی این کیفیات یکسان نیست و احکام متفاوتی در بارۀ کیفیات ادراکی مربوط به سامعه و باصره و لامسه و ذائقه و شامه دارد. در این مقاله به مسألۀ کیفیات ثانویه در فلسفۀ ابن سینا و رأی او در باب وجود عینی یا ذهنی این کیفیات بر حسب قوای گوناگون حسی پرداخته می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Problem of Secondary Qualities in Ibn Sina’s Philosophy

نویسنده [English]

  • Amir Maziar
philosophy of art, Tehran Art University Tehran Iran
چکیده [English]

The secondary qualities and their distinction with primary qualities were an important issue in early modern philosophy and science history, but discussions on them was not unprecedented.in ancient philosophy, some philosophers also denied their external existence. In Islamic philosophy, Ibn Sīnā in his natural philosophy addressed these qualities under the title of sensory qualities. Ibn Sīnā s judgment about their external existence is not the same. In this article, I describe his position about the existence of sensory qualities

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibn Sīnā
  • Islamic Philosophy
  • Secondary qualities
  • Sensory qualities

مراجع

ابن سینا. (1375ش). النفس من کتاب الشفاء. تحقیق حسن حسن‌زاده آملی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
ــــــــــــ. (1391ش). التعلیقات. مقدمه، تحقیق و تصحیح سید حسین موسویان. تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
ارسطو. (1366ش). متافیزیک. ترجمۀ شرف‌الدین خراسانی. تهران: نشر گفتار.
ــــــــــــ. (1390ش). در بارۀ نفس. ترجمۀ علیمراد داوودی. تهران: انتشارات حکمت.
فارابی. (1392ش). التعلیقات. مقدمه، تحقیق و تصحیح سید حسین موسویان. تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
Aristotle. (1952). The Works of Aristotle. translated into English undet the editorship of W.D.Ross .Oxford University Press.
Locke, John. (2010). An Essay Concerning Human Understanding. (Penguin Classics).
Mi-Kyoung Lee. (2005). Epistemology after Protagoras Epistemology after Protagoras. Clarendon press Oxford.
Pasnau, Robert. (2011). Scholastic Qualities, Primary and Secondary in Lawrence Nolan (ed.), Primary and Secondary Qualities: The Historical and Ongoing Debate. Oxford University Press.
Wolfson, Harry. (1976). The Philosophy of The Kalam. Harvard University Press
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار