پرتوی نو بر زندگی و کارنامۀ علمی عماد الدین شیرازی و جایگاه اودر سنت پزشکی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

فرهنگستان زبان و ادب فارسی

10.22059/jihs.2024.371239.371778

چکیده

عماد الدین محمود بن قطب الدین مسعود بن عماد الدین محمود بن فخر الدین احمد، نامور به عماد الدین شیرازی، نامورترین فرد خاندانی شیرازی بود که دست‌کم چهار نسل پیاپی از آنان از نیمۀ دوم سدۀ 9 تا نیمۀ نخست سدۀ 11 ق، پیشۀ پزشکی داشتند. عماد الدین به سبب نگارش مهم‌ترین تک‌نگاری فارسی دربارۀ آتشک (سیفلیس) شهرتی بسزا دارد اما به رغم این آوازه، در پژوهش‌های معاصر اشتباهات بسیاری دربارۀ او رخ داده‌است که بسیاری از آن‌ها ریشه در آثار سیریل لوید الگود، پژوهشگر انگلیسی تاریخ پزشکی ایران دارد. الگود، به رغم اشتهار به تسلط بر زبان فارسی و عربی‌دانی، به‌ویژه در ترجمۀ رسالۀ آتشک و نیز در بهره‌گیری از داده‌های منابع کهن دربارۀ این خاندان اشتباهاتی چشم‌گیر مرتکب شده است. الگود همچنین به اشتباه عمادالدین را به انتحال بخش‌هایی از خلاصة التجارب بهاءالدوله حسینی نوربخش در رسالۀ آتشک متهم کرده است. خلط میان رسالۀ بیخ چینی عماد الدین با رساله‌ای در همین باب از فردی ناشناس به نام نور الله مشهور به علاء /علاء الدین نیز منشأ اشتباهاتی دیگر دربارۀ عماد الدین بوده است. مقالۀ حاضر کوششی است برای ترسیم چشم‌اندازی درست‌تر از زندگی و آثار عمادالدین. در این میان چند و چون بهره‌گیری عماد الدین از خلاصة التجارب بهاء الدوله بررسی شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

New light on Imād al-dīn Shīrazī’s Life and Scientific Career and His place in the Medical Tradition in Iran

نویسنده [English]

  • neda Ahmadi Kashani
The Academy of Persian Language and Literature
چکیده [English]

عماد الدین محمود بن قطب الدین مسعود بن عماد الدین محمود بن فخر الدین احمد، نامور به عماد الدین شیرازی، نامورترین فرد خاندانی شیرازی بود که دست‌کم چهار نسل پیاپی از آنان از نیمۀ دوم سدۀ 9 تا نیمۀ نخست سدۀ 11 ق، پیشۀ پزشکی داشتند. عماد الدین به سبب نگارش مهم‌ترین تک‌نگاری فارسی دربارۀ آتشک (سیفلیس) شهرتی بسزا دارد اما به رغم این آوازه، در پژوهش‌های معاصر اشتباهات بسیاری دربارۀ او رخ داده‌است که بسیاری از آن‌ها ریشه در آثار سیریل لوید الگود، پژوهشگر انگلیسی تاریخ پزشکی ایران دارد. الگود، به رغم اشتهار به تسلط بر زبان فارسی و عربی‌دانی، به‌ویژه در ترجمۀ رسالۀ آتشک و نیز در بهره‌گیری از داده‌های منابع کهن دربارۀ این خاندان اشتباهاتی چشم‌گیر مرتکب شده است. مقالۀ حاضر کوششی است برای ترسیم چشم‌اندازی درست‌تر از زندگی و آثار عمادالدین.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Treatise on Ātashak (Syphilis)
  • Treatise on Bīkh-e Chīnī(China Root)
  • Kholāsa al-Tajārib
  • Bahā al-Dawlah Ḥosayni Nurbakhsh
  • Nūr allāh aka ʿalāʾ / ʿalāʾ al-din
  • Cyril Lloyd Elgood
تاریخ علم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 29 فروردین 1403

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار