تأملی بر مفهوم مکان از دیدگاه ابن باجه و بررسی تأثیر دیدگاه افلاطون و ارسطو بر آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه علم اطلاعات و دانش شناسی. دانشکده مدیریت و اقتصاد. دانشگاه تربیت مدرس. تهران. ایران

چکیده

مکان از مباحثی است که فیلسوفات در تاریخ فلسفه، به خصوص در طبیعیات، به آن توجه کرده‌اند و در بارۀ مفهوم آن، چیستی و ویژگی‌های آن سخن گفته‌اند. به‌طور تاریخی دو تلقی از مکان وجود داشته است. این دو نگاه که یکی به افلاطون و دیگری به ارسطو منسوب‌اند در زمان‌های مختلف همواره فراز و نشیب‌های مختلفی را پشت سر گذاشته‌اند. این مقاله بر آن است تا با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی و با تکیه بر شیوۀ گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی از متون منتسب به رسائل و دیدگاه‌های فلاسفۀ طبیعی نظیر افلاطون، ارسطو و ابن‌باجه، تأثیر آراء و اندیشه‌های افلاطون و ارسطو را بر تلقی ابن‌باجه از مفهوم، چیستی و ویژگی‌های مکان نشان دهد. تاکنون پژوهش مستقلی در این موضوع انجام نشده است و از این جهت کاری بنیادی است. افلاطون مکان را یک مفهوم انتزاعی می‌داند و ارسطو آن را سطح خارجی جسم یا سطح درونی جسمی که جسم منظور در آن قرار گرفته معرفی می‌کند. ابن-باجه در این میان تلفیقی از این دو اندیشه را در کتاب خودش انتخاب می‌کند. وی مفهوم مکان را انتزاعی از حرکت اجسام در جهان خارج می‌داند و آن را سطح خارجی جسم در حال حرکت معرفی می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Reflection on the Concept of Place from the Perspective of Ibn Bājja (Avempace) and an Examination of the Influence of Plato and Aristotle on It

نویسنده [English]

  • faeze eskandari
Department of Information Science and Epistemology. Faculty of Management and Economics. Tarbiat Modares University. Tehran. Iran
چکیده [English]

One of the topics of interest in philosophy, particularly in physics, is the discussion of the concept of place, its essence, and its characteristics. Throughout history, there have always been two interpretations of place. These two perspectives, one attributed to Plato and the other to Aristotle, have gone through various ups and downs. This article aims to utilize an analytical-descriptive method, relying on document-based information gathering from texts attributed to the treatises and viewpoints of natural philosophers, primarily Plato, Aristotle, and Ibn Bājja (Avempace), to demonstrate the influence of Plato's and Aristotle's ideas on Ibn Bājjah's conception of the essence and characteristics of place. Plato considers place to be an abstract concept, while Aristotle introduces it as the external surface of a body or the internal surface of the body in which the object is situated. In this context, Ibn Bājja chooses a synthesis of these two thoughts in his book. He perceives the concept of place as abstracted from the movement of objects in the external world and defines it as the external surface of a moving body

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aristotle
  • Ibn Bājja (Avempace)
  • nature
  • Place
  • Plato

مراجع

ابن­باجه، محمد بن یحیی (1991آ) . شرح سماع طبیعی لارسطوطالیس. تحقیق و مقدمه ماجد فخری. بیروت: دارالنهار للنشر؛
ابن­باجه. (1991ب). رسائل ابن­باجه الالهیه: رسالة الوداع. حققها و قدم لها ماجد فخری. بیروت: دارالنهار للنشر؛
 ابن­باجه. (1960). کتاب النفس. حققه الدکتور محمدصغیر حسن المعصومی. دمشق. مطبوعات المجمع العلمی العربی؛
ابن­سینا. (1360) فن سماع طبیعی از کتاب شفا. ترجمه محمدعلی فروغی. تهران: انتشارات امیرکبیر. ج2؛
ابن­سینا. (1383) طبیعیات دانشنامه علایی. تصحیح سید محمد مشکوه. همدان: انتشارات دانشگاه بوعلی؛
ارسطو. (۲۰۰۷). الطبیعه. ترجمه اسحق بن حنین مع شروح؛ ابن­السمح...(و آخ)؛ حققه و قدم له عبدالرحمن بدوی. القاهره. المرکز القومی للترجمه؛
افشار کرمانی، عزیزاللّه و بابامرادی، فاطمه. (1394). زمان و مکان در اندیشه ارسطو و سهروردی. دوفصلنامه فلسفی شناخت. ش1/73. ص37-50؛
افلاطون (1367). دوره کامل آثار افلاطون. ترجمه محمدحسن لطفی. تهران: انتشارات خوارزمی؛
بریه، امیل. (1374). تاریخ فلسفه. ترجمه علی مراد داودی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. ج1؛
حقی، علی؛ و زارعی، مریم. (1398). مکان و خلاء در فلسفه سینوی. فصلنامه آیین حکمت. سال 11 تابستان، شماره مسلسل 40، صص57-71؛
صافیان، محمدجواد؛ مؤمنی، ناصر. (1390). بررسی تطبیقی مفهوم مکان تردد ارسطو دکارت و هیدگر، متافیزیک، سال سوم، شماره ۸ و ۱۰ بهار و تابستان، صص 65-76؛
طباطبایی، محمدحسین. (1370) . نهایة الحکمة. ترجمه و شرح علی شیروانی. تهران: انتشارات الزهرا، ج1؛
فخرالدین رازی، محمد بن عمر. (۱۹۸۷م). المطالب العالیة من العلم الالهی، تصحیح احمد حجازی السقا، دارالکتاب العربی، چاپ بیروت. ج2؛
کلباسی اشتری، حسین؛ احمدی­زاده، حسن. (1389). متناهی و عدم تناهی مکان و زمان از دیدگاه ارسطو و ابن­سینا، حکمت و فلسفه، سال ششم، شماره 2 تابستان، صص69-89؛
عفیفی، زینب. (2009). ابن­باجه و آراوه الفلسفیة. قاهره: مکتبه الثقافه الدینیه؛
 Grant, Edward. (1965). Aristotle, Philoponus, Avempace, and Galileo’s Pisan Dynamics. Department of History and Philosophy of Science, Indiana University, Bloomington. Indiana, U.S.A. Centaurus: voL 11: no. 2: pp. ’79-95;
 Gregory, Andrew, (1999) Ancient science and the vacuum. University CollegeLondon, Gover Street;
 Ibn bajjah, "al-Hayawan", available at al-Majmu, Bodleian Library. Pococka Ms. 206;
Ibn bajjah.(1973) Sharh as-sama‛ at-tabi‛i li-Aristutalis, Majid Fakhry (ed.), Beirut: Dar an-nahar;
Muscat, Joseph, (2008), Aristotle. From the Internet Classics Archive MIT;
Plato. (1994) The Collected Dialogues of Plato, by Edith Hamilton and Huntington Cairns, with introduction and prefatory notes. Bollingen series LXXI. Princeton;
Ziyadah, Ma' an. (1972). The theory of motion in Ibn Bajjah philosophy. PHD Thesis in McGill University. Institute of Islamic studies. Montreal, Quebec.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار