بررسی امکانات ترکیب واحدهای نغمگی و ملایمت آکوستیکی آنها در موسیقی ایران

نویسنده

کارشناس ارشد پژوهش هنر، پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران- عضو گروه موسیقی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی

چکیده

یکی از زمینه‌های گسترشِ خلق و عمل موسیقایی تلاش در جهت ایجاد تنوع و تعدد سلول‌های مُدال است که منجر به افزایش امکانات اجرایی در یک سیستم موسیقایی می‌شود. بنیادی‌ترین عنصر یک فضای صوتی- موسیقایی(مُد)، اشل صوتی یا به عبارت دیگر توالی اصوات با بسامدهای معین است، بنا بر این امکانات ترکیب سلول‌های مدال به ویژگی‌های آکوستیکی این سلول‌ها و قواعد همنشینی فواصل، بستگیِ تام دارد. این مقاله می‌کوشد با توجه به واقعیت صوتی موسیقی دستگاهی (موسیقی معاصر) ایران انواع سلول‌های نغمگی و قواعد همنشینی فواصل آنها را از کارگانِ (رپرتوار) این موسیقی استخراج کند و با توجه به روشِ برخی از رسالات قدیم موسیقیِ ایران در باب چگونگی ترکیب واحدهای مدال، به بررسی امکانات ترکیبی این سلول‌ها در موسیقی فعلی ایران بپردازد و تمامی سلول‌های اکتاوی حاصل از ترکیب تری‌کوردها، تتراکوردها و پنتاکوردها را معرفی کند. همچنین میزانِ ملایمت آکوستیکی این ترکیبات بر اساس مندرجات رسالات قدیم موسیقی سنجیده خواهد شد. این سنجش می‌تواند بیانگر این واقعیت باشد که برخی از این ترکیبات نه بر اساس بدیهیاتِ فیزیک صوت دربار? ملایمت، بلکه مبتنی بر ذائقه‌های شنیداری فرهنگ‌های موسیقایی مختلف است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Study on Potentials of Tone Modules Combinations and Their Acoustical Consonance in Iranian Music

نویسنده [English]

  • Saeid Kordmafi
چکیده [English]

One of the fields of creation and practice expansion is an attempt to diversify and multiply melodic modules which can increase practical potentials in a musical system. The most fundamental element of a sonic- musical atmosphere (mode) is ambits of tone; in other words, it is a sequence of tones with specific frequency. Therefore, melodic modules combination depends on acoustical features and rules of intervals integration. This article tries to extract the kinds of tone modules and rules of their intervals combinations from its repertory, based on sonic reality of Dastgahi music and also study combination potential of these modules according to methods of old musical treatises. In addition, the article introduces all of the octave modules which are made in trichords, tetrachords, and pentachords and evaluates rate of acoustical consonance of modules based on contents of old treatises accordingly. This estimation can indicate that some of these combinations are not only relies on acoustical rules about consonance, but also depends on auditory taste in different musical cultures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dastgahi music of Iran
  • melodic modules
  • old musical treatises
  • rules of interval combinations