داروین «ما» و داروین «آنها» گزارشی از ترجمه‌های فارسی کتاب پیدایش گونه‌ها اثر چارلز داروین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دفتر پژوهشهای فلسفی فارابی

چکیده

کتاب تأثیرگذار پیدایش گونه‌ها یکی از مهم‌ترین آثار چارلز داروین در سال 1859 منتشر و به سرعت در میان اندیشمندان سراسر دنیا دست به دست و به یازده زبان زنده ترجمه شد. در این میان «ما» نیز در مواجهه با این کتاب، با تأخیری قابل توجه، از سال 1318 شمسی بدین سو، ترجمه‌هایی به فارسی
داشته‌ایم. هدف نگارنده کاوش تطبیقی در این ترجمه‌هاست؛ تا از رهگذر چنین
نگره‌ای بتوان نوعی مواجهه را میان «ما» و «آنها» بازجست. ادعا این است که در فقدان ترجمۀ کامل و دقیق از متن اصلی کتاب، همواره با کژ اندیشی و سوء فهم نسبت به چارچوب اصلی اندیشه داروین روبه‌رو بوده‌ایم؛ این نحوۀ مواجهه، عللی دارد که در این مقاله، به اجمال بررسی شده است. در اینجا ضمن معرفی و گزارش کتاب شناسانه ترجمه‌های فارسی و عربی، این ترجمه‌ها با ویراست اول و ششم انگلیسی کتاب مقابله و برخی از تفاوت‌ها و مشابهت‌ها به دست داده شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

“Our” Darwin and “Their” Darwin: a Review on Persian Translations of Charles Darwin’s On the Origin of Species

نویسنده [English]

  • Mohammad Masoumi
PIO farabi
چکیده [English]

On the Origin of Species,the most influential among Charles Darwin’s works, was published in 1859 and became wellknown and was translated into 11 languages in a short time. Nevertheless the book was not translated into Persian until 1939/1318. This paper tries to make a comparative study on the Persian translations to explain the encounter between “us” and “them”. This paper claims that in the absence of the complete precise translation of the book, “we” always misunderstand Darwin’s Theory. In this article, Persian and Arabic translations of the book are reviewed and their similarities and differences with the English editions, especially the first and the 6th editions, studied.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Abbas Shoqi
  • Darwin
  • Nuraldin Farhikhte
  • On the Origin of Species
  • Persian translation of On the Origin of Species

مراجع

آسیموف، آیزاک. (1347ش). سرگذشت زیست‌شناسی. ترجمۀ محمود بهزاد. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
ب. دونز، روبرت. (1352ش).کتاب‌هایی که دنیا را تغییر دادند. جمعی از مترجمان. تهران: انتشارات ابن سینا .
خسروپناه، عبدالحسین. (1390ش). کلام جدید با رویکرد اسلامی. تهران: دفتر نشر معارف.
داروین، چالزر [چارلز] روبرت. (1318ش). بنیاد انواع بوسیله انتخاب طبیعی یا تنازع بقا در عالم طبیعت. ترجمۀ عباس شوقی. جلد اول شامل شش فصل از پانزده فصل. تهران: چاپخانه و کتابخانۀ مرکزی.
ـــــــــــــــ . (1351ش). بنیاد انواع بوسیله انتخاب طبیعی یا کشمکش و نبرد برای زیستن. ترجمۀ عباس شوقی. تهران: انتشارات ابن سینا.
ـــــــــــــــ . (1357ش). منشأ انواع. ترجمۀ نورالدین فرهیخته. تهران: انتشارات شبگیر. چاپ اول.
ـــــــــــــــ . (1363ش). منشأ انواع. ترجمۀ نورالدین فرهیخته. ارومیه: انتشارات انزلی. چاپ دوم.
ـــــــــــــــ . (1918م). اصل الانواع و نشئها بالانتخاب الطبیعی و حفظ الصنوف الغالبه فی التناحر علی البقاء. نقله الی العربیه اسماعیل مظهر. مطبعة المصریة.
ـــــــــــــــ . (1929م)، اصل الانواع و نشئها بالانتخاب الطبیعی و حفظ الصنوف الغالبه فی التناحر علی البقاء. نقله الی العربیه اسماعیل مظهر. دارالعصور.
ـــــــــــــــ . (2004م)؛ اصل الانواع : نشأة الانواع الحیه عن طریق الانتقاء الطبیعی اوالاحتفاظ بالأعراق المفضله فی اثناء الکفاح من اجل الحیاة. محمود مجدی ملیجی، المشروع القوی للترجمه. قاهره.
عنایت، حمید. (1389ش). سیری در اندیشه سیاسی عرب (ازحملۀ ناپلئون به مصر تا جنگ جهانی دوم). تهران:انتشارات امیرکبیر.
عقاد، عباس محمود. (1358ش). قرآن و مکتب تکامل. ترجمۀ سید خلیل خلیلیان. تهران: انتشارات اسلامی.
فخری، ماجد. (1391ش). سیر فلسفه در جهان اسلام. جمعی از مترجمان. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
فروغی، محمدعلی. سیر حکمت در اروپا. تهران: انتشارات صفی علیشاه.
فرهیخته، نورالدین. (1347ش). داروینیسم و مذهب (نبرد اندیشه‌ها در زیست‌شناسی). تهران.
م.برا، یتم. (1390ش).چارلز داروین (سرگذشت فشردۀ مردی خارق‌العاده). ترجمۀ محمدرضا توکلی صابری. تهران: انتشارات مازیار.
Darwin, c. (1859; 1860; 1869; 1876; 1963). On the Origin of Species. London : John Murray . Available online at http : // Darwinonline.org.uk/content/
Freeman, R.B. (1977). Works Of Charles Darwin: An Annotated Bibliographical Handlist. London: Dawson.
Darwin, Francis. (1893). Charles Darwin: His Life Told in an Autobiographical Chapter and in a Selected Series of his Published Letter. New York.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار