کروتاکسیس زوسیموسی و میکسیس ارسطویی؛ مفاهیمی برای فهم امکان تبدل فلزات به یکدیگر در سنت‏های کیمیاگری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

«تبدل» فلزات از اساسی‏ترین مفاهیم در سنت‏های کیمیای صناعی یونانی و مصری است. برپایۀ همین مفهوم است که نظریات کیمیایی در هر سنت، مطرح شده و تدابیر و فرآیندهای عملی نیز اجرا می‏شوند. تعاریف مختلفی از این مفهوم در طول تاریخ کیمیا، ارائه شده که طبعاً، متناظر با آن، روش‏های عملی گوناگونی نیز به‏کار گرفته شده است. در بیشتر متون کیمیایی تا دهۀ 90 میلادی، این مفهوم در چارچوب سنت کیمیای صناعی فهم و بررسی می‏شد اما با نتایجی که از تاریخ‏نگاری جدیدتر کیمیا به‏دست آمد، نگاه محققان و مورخان کیمیا، به سمت و سویی دیگر هم چرخید: طبیعیات ارسطو. این چرخش در نگاه، محصول بازخوانی ریشه‏های کیمیایی نظریات علمی یا فلسفی بود که در اوائل اروپای بعداز رنسانس، به‏ویژه در قرن هفدهم، طرح شده بود. ارسطو بواسطه تامل در مفهوم «میکسیس»، چارچوبی جدید را درمی‏اندازد که محملی است برای فهم امکان‏پذیری تبدل فلزات به یکدیگر در سنت‏های کیمیایی

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Zosimus Kerotaksis and Aristotle Mixis; the Concepts for Understanding Metal Transmutation in Alchemical Traditions

نویسنده [English]

  • AMIN MOTEVALLIAN
Institute for Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]

Metal transmutation is one of principal concept in Greco-Egypt alchemy. Based on this concept, alchemical theory had raised and practical process operated. There are various meanings of transmutation that shape various practical process. Since 1990, these meanings understood in artificial alchemy framework until new results from recent historiography of alchemy turned to new scope: Aristotle natural philosophy. Studying of Alchemical source of Scientific or philosophical theories in Early Modern Europe result this turning. By focusing on “mixis”, Aristotle presented new framework for understanding metal transmutation in alchemical traditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aristotle
  • Alchemy
  • Kerotaksis
  • Metal Transmutation
  • Mixis
  • Zosimus
ارسطو. (1393ش). آثار علوی. ترجمۀ اسماعیل سعادت. تهران.
ـــــــــــ . (1379ش). در آسمان. ترجمۀ اسماعیل سعادت. تهران.
ـــــــــــ . (1377ش). در کون و فساد. ترجمۀ اسماعیل سعادت. تهران.
سزگین، فؤاد. (1380ش). تاریخ نگارش‏های عربی. ترجمۀ مؤسسۀ فهرستگان به اهتمام احمدرضا رحیمی ریسه و خانۀ کتاب. تهران.
شیپن، استیون. (1396ش). انقلاب علمی. ترجمۀ یاسر خوشنویس. تهران: کرگدن.
Boas, Marie. (1952). “The establishment of the mechanical philosophy.” Orsisi, 10, pp. 412-541.
Bolzan, J.E. (1976). “Chemical Combination According to Aristotle.” Ambix, vol23, no3, pp.134-144.
Chalmers, A. (2009). The Scientist’s Atom and Philosopher’s Stone. Springer.
Dufault, O. (2015). “Transmutation Theory in the Greek Alchemical Corpus.” Ambix, no3, pp.215-244.
Grimes, L.G. (2006). Zosimus of Panapolis: Alchemy, Nature and religion in the Late Antiquity. DISSERTATION, UMI Number: 3241855.
Healy, John F. (1999). Pliny the Elder on Science & Technology. Oxford.
Holmyard, E.J. (1957). Alchemy. Courier Corporation.
Hopkins, A.J. (1933). Alchemy: Child of Greek Philosophy. AMS Press.
Hussey, E. (1992). Aristotle Physics (Book 3, 4). Clarendon.
Jacobson, D.M., & Mckenzie, J.S. (1992). “Transmutation of Base Metal into Gold A Solution to the Essential Mystery of Alchemy.” Interdisciplinary Science Review, vol 17, no 4, pp. 326-331.
Karpenko, V. (1992). “The Chemistry and Metallurgy of Transmutation.” Ambix, vol39, part 2, pp.47-62.
ـــــــــــ . (2007).“System of Metals in Alchemy.” Ambix, vol. 50, no2, pp.208-230.
Kraus, p. (1986). Jabir Ibn Hayyan. Societe D’Edition Les Belles Lettres.
Moran, B.T. (2005). Distilling Knowledge. Harvard University Press.
Newman, W. (1996). “The alchemical Source of Robert Boyle’s Corpuscular Philosophy.” Annals of Science, 53:6, pp. 567-585.
ـــــــــــ. (2001). “Corpuscular alchemy and the tradition of Aristotle’s Meteorology.” International Studies in philosophy of science, 15:2, pp. 145-153.
ـــــــــــ, W. (2004). Promethean Ambitions. the University of Chicago Press.
ـــــــــــ, W. (2014). “Robert Boyle, Transmutation, and the history of chemistry before Lavoisier.” Orsis, vol. 29, no. 1, pp. 63-77.
ـــــــــــ, W. (2019). Newton: The Alchemist. Princeton University Press.
Noris, J.A. (2006). “The Mineral Exhalation Theory of Metallogenesis in Pre-Modern Mineral Science.” Ambix, vol53, no1, pp.43-65.
Pereira, M. (2000). “Alchemy and Hermeticism: An Introduction to this Issue.” Early Science and Medicine, vol5, no2, pp.115-120.
Taylor, F.S. (1937). “The Origin of Greek Alchemy.” Ambix, vol. 38, pp. 30-41.
Tylecote, R.F. (2002). A history of Metallurgy. MANEY.
Viano, C. (2015). “Mixis and Diagnosis.” Ambix, vol. 62, no3, pp. 203-214.
Waterlow, S. (1982). Nature, Chance and Agency in Aristotle’s Physics. Ciarendon Press.
Wood, R. & Weisberg, M. (2004). “Interpreting Aristotle on Mixture.” Study in history and Philosophy of Science, vol. 35, pp. 681-708.