رساله ای در استدلال بر روش ضرب و تقسیم شصتگانی منسوب به شرف الدین طوسی (متوفی 610 ق)

نویسنده

چکیده

حساب شصتگانی که از ارکان حساب دوره اسلامی به شمار می رود،
علاوه بر محاسبات نجومی، در محاسبات دقیق، مانند به دست آوردن جذر
و کعب اعداد صحیح غیر شصتگانی نیز کاربرد داشته است و ریاضیدانان
مسلمان، پیش از ابداع و رواج کسرهای اعشاری، برای نمایش قسمت
کسری اعداد از کسرهای شصتگانی بهره می جستند.
نظام عددنویسی و حساب شصتگانی سابقه ای بس طولانی در تاریخ
ریاضیات دارد. سومری ها در حدود 2000 ق. م این نظام عدد نویسی را
ابداع کردند و حساب مبتنی بر آن را گسترش دادند.
حساب شصتگانی متشکل از چهار عمل اصلی و استخراج جذر و کعب
اعداد شصتگانی است. رسالهء مورد بررسی در این مقاله که منسوب به
شرف الدین طوسی، ریاضیدان بزرگ ایرانی است- دربرگیرندهء استدلال بر
روش ضرب، تقسیم شصتگانی، برمبنای تناسب است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

-

چکیده [English]

The sexagesimal system. Which is considered one of the major fields af arithmetic during the Islamic period has widely been applied in astronomical calculations up to present. This system s also used in precise mathematical calculations . like deriving the spuare and cube roots of non- sexagesimal numbers . muslim mathematicians used sexagesimal numeration system to write decimal place values . before the development of the decimal numeration system to a fully positional one.
The sexagesimal numeration system was invented and developed by the Sumerians and dates back to around 2000 b.c
This article contains the aforementioned text and some points clarifying its terminology and methodology . the al –Tusos work includes reasoning behind the method of sexagesimal multiplication and division on the basis of proportion.